Heracleum (Apiaceae) Taksonlarının Türkiye’de Dağılımı, Çevresel ve Sosyoekonomik Etkileri ve Önemi

Bu çalışmada Türkiye’de kayıtlı Heracleum L. cinsine yönelik verilerin son gelişmeler ışığında güncellenmesi ile ilgili cinse ait mevcut veri boşluklarının doldurulmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır. amaçla yayılış sergileyen taksonlarının yerel aralıkları, etki durumları ve tehlike statüleri incelenmiştir. Bitkilerin durumları, isimlendirme kontrolleri aralıklarının belirlenmesinde; literatürlerden, ulusal bankaları (Bizim Bitkiler TUBİVES), Uluslararası Bitki Adı Endeksi (IPNI), Global Biyoçeşitlilik Bilgi Servisi (GBIF) Çevrimiçi Dünya Bitkilerinden (POWO) yararlanılmıştır. Kayıtlarda yapılan yeni eklenmeler düzenlemelere göre; 18 türe toplam 22 taksonu mevcuttur. Yerel aralıkları belirlenen taksonların tamamı Türkiye için yerli hatta 10 takson endemiktir. Etki incelendiğinde; tüm çeşitli allelokimyasallar içerdiği, ancak 20 allelopatik yönde çalışma yapıldığı belirlenmiştir. Ayrıca, 11 bölgelere göre değişmekle birlikte farklı yönlerde etnobotanik kullanıma ekonomik katkıya, iki ise tarım alanlarında kültür bitkileri rekabet kayıp (herbisit kullanımı/işçilik marafları) etkilerine sahiptir. Tehdit endemik (H. argaeum H. pastinaca) korumaya tabi, peshmenianum duyarlı, platytaenium düşük riskli sphondylium subsp. artvinense statüsündedir. Sonuçlar yapılacak çalışmalara bakış açılarının geliştirilmesine sağlamanın yanı sıra / uluslararası bankalarına sağlar. Ayrıca taksonlarının; allelokimyasal içeriklerinin tespiti mekanizmalarının anlaşılması, kullanım konusunda farkındalığın geliştirilmesi olarak incelenmesi konularında ileri ihtiyaç olduğunu gösterir. Son belirtilmelidir ki burada bildirilen persicum sosnowskyi taksolarının Avrupa Akdeniz Koruma Örgütün (EPPO)’de A2 listesinde olması dikkate alınarak, genişleme bakımından takibinin yapılması gerekli hallerde yönetim tedbirlerinin oluşturulması yararlı olacaktır.